-रामनाथ खनाल
दश वर्ष अघिसम्म हातमा मेहन्दी लगाएर जिन्स पाइन्टमा हरिया चुरा बजाउँदै हिड्नेको संख्या विरलै भेटिन्थ्यो बजारमा । त्यसो त तीज पनि दर खाएको भोलिपल्ट मात्र मनाइने गरिन्थ्यो । पुरातन संस्कृति र मान्यताहरुले नेपाली समाजलाई उँभो लाग्न नदिएको तर्क गर्नेहरुको पनि कमि थिएन समाजमा । तर आज परिस्थितिमा बदलाव आएको छ । तीज आउन महिना दिन बाँकि रहँदा बजारमा तीजको रौनक सुरु भैसकेको छ ।
बजारका गल्ली नै पिच्छे बग्रेल्ती खुलेको मार्ट तथा सपिङ मल एवम् सेन्टरहरुमा यतिवेला तीजको मेला लागेको छ । र महिलाहरुलाई बेफुर्सदीलो बनाइदिएको छ । यतिवेला महिलाहरुलाई तीजका लागि गरगहना छान्ने चटारो मात्र छैन, दरखान बोलाउने साथीसंगीको निम्तालू पनि बन्नैपर्ने बाध्यता ठिंग अघिल्तिर उभिएको छ ।
गाउँका महिलाहरु बारीमा कोदो रोप्नका लागि रछ्यानमा र रोपो गोड्न हिलाम्य खेतमा व्यस्त भइरहेको समयमा सहरीया महिलालाई भने महिना दिन हघि देखि तीजले नराम्ररी गाँजेको छ । र बजार तीजमय भएको छ । तीजको यो महामेलामा के वालक के बृद्धा सवै उमेरसमूहका महिला उत्तिकै सक्रिय छन् ।
पद्मकन्या कलेजमा स्नातक तहमा पढ्ने राधिका श्रेष्ठलाई पनि तीज लागिसकेको छ । यसो त उनी साउने सोमबारको ब्रत पनि बसेकी छिन् । ‘यो लाउँलाउँ खाउँखाउँको उमेरमा ब्रतधर्म पट्टि किन नि ?’ कहाँको धर्म कमाउन ब्रत बसेकी हुँ र ?– यो त ‘डाइटिङ’ पो हो त स्लिम बन्नका लागि ।उनको जवाफ सुनेर आश्चर्य नमान्दा पनि हुन्छ आजकाल । परापूर्वकालमा जस्तो महादेव जस्तै पति पाउनका लागि भगवान् भक्ति गर्दै ब्रत बस्नेहरु मात्र भेटिँदैनन् । बरु ब्रतको बहानामा स्लिम बन्न होडबाजी गर्नेहरुकै संख्या अधिक बन्दै गएको बजारमा ।
यस्तै तर्क छ, के एण्ड के कलेजमा विएस डव्ल्यूमा अध्ययनरत ऋचाको । उनी पनि परिवारसँगका धर्मकर्मको नौटंकी गरेर ब्रत बसेर जिरो फिगर अर्थात स्लिम बन्ने ध्याउन्नमा छिन् ।
सँगै उनीसँगै उभिएकी राधिका भने टाइट जिन्स पाइन्टमा हातमा हरिया चुरा बजाउँदै थिइन् । हातमा हरिया चुरा किन लगाउनु भएको त ? उनको जवाफ चाँही यस्तो थियो । ‘यो पहिला देखि चलिआएको चलन हो ।’ संस्कृति जोगाउन पनि त चुरा लगाउनै पर्यो नी ? फेरी चुरा त महिलाको गहना पनि त हो नी हैन ? उनले प्रतिप्रश्न गरिन् ।
त्यसो भए आजका महिलाले संस्कृति जोगाउनका लागि नै यो तामझाम गरिरहेका हुन् त ? निश्चय पनि यो तामझामसँग नेपाली संस्कृतिको कुनै लेनादेना छैन । यो कुनै पनि कोणबाट नेपाली परम्परागत एवम् मौलिक संस्कृतिसँग मेल खाँदैन बरु यसबाट चाडबाड पर्वहरु भड्किलो बन्न थालेको र नेपाली समाज खर्चीलो बन्दै गएको भान हुन्छ ।
। आजभोली तीजपर्व ज्यादै नै भड्किलो बन्न थालेको छ । साथीभाई जम्मा भएर रमाइलो गर्ने, दर खाने क्रम
तर यो भड्किलो तीज पर्व छाडी विकृतिको पर्दा मात्रै लागेको छ भन्न मिल्दैन । कुनै समय हिन्दु नारीहरुको मात्रै पर्वका रुपमा मात्र सिमित यस चाड अहिले जाती धर्म र सम्प्रदाय अथवा लिंग समेतबाट नै माथि उठिसकेको छ । र अहिले तीज सवैले मान्ने सर्वग्राह्य चाडका रुपमा नेपाली समाजमा स्थापित भएको छ । त्यसैले के राई, के लिम्वु, के मगर के अन्य जाती जनजाती यो सबै धर्म र सम्प्रदायको महत्पूर्ण चाड बन्न पुगेको छ ।
Share On
No comments:
Post a Comment