Welcome to My Blog!

समाज सन्दर्भ

रामनाथ खनाल 

छोरी सृष्टिको प्रारम्भ कर्ता हो । सभ्यताको जग हो । चेतना र विकासको मुहान पनि हो । छोरी समृद्धिको प्रतिक  मात्र होईन असल समाज व्यवस्थाको अभियन्ता  समेत हो । तर त्यही छोरी आज समाजमा दोश्रो दर्जाको नागरिक मात्र होईन विभिन्न घटना र दुव्र्यवहारको एक पछि अर्को सिकार बन्न परिरहेको छ । 

आजको चेतनशील समाजका उन्नत भनिएकाहरुबाट दिनप्रतिदिन छोरीहरु प्रताडित बनिरहनु परेको छ । छोरीहरु सभ्य भनिएकाहरुको निर्मम सिकार बन्नु परिहेको छ ।  आजका छोरीहरु समाजमा तिरस्कृत मात्र होईन आफ्नै बावुबाट समेत असुरक्षीत बन्नु परेको छ । आफ्नै छिमेकी, आफन्तजन्, नातेदारहरु तथा  दाजुभाईहरुबाट मात्र होईन जन्म दिने आफ्नै बावुहरुबाट समेत दुव्र्यवहारको सिकार  तथा बलात्कृत हुने छोरीहरु न्यायको ढोका ढक्ढक्याउन अदालतको ढोका चहार्दै न्यायको भिख माग्नु परिराखेको छ । 

समाज जति जति आधुनिक बन्दैछ त्यती नै जंगली चरित्र धारण गर्दैछ । जति जति सभ्यताका आधुनिक रुप ओगट्दैछ  त्यती नै असभ्य पशुतुल्य बन्दैछ । साँच्चै कता जाँदै छ हाम्रो समाज रु हामी के हुँदैछौँरबन्दैछौँ ?

आदिम कालमा कानून थिएन तर पनि नैतिक पथमा अडिग थियो मान्छे । मान्छेहरु यति साह्रो कर्तव्यबाट विचलित र उत्तरदायित्वबाट विमुख भएका थिएनन् । धर्म र नैतिकता देखि मान्छेहरु डराउँथे । मान्छेहरु अनुशासनको सिमा भित्र नै थिए ।  अहिले नियम छ, कानून छ तथापी सिमाहिन् अत्याचार र बर्बरतातर्फ मान्छे किन उन्मुख छ ? किन मान्छे सामान्य मानविय सचेतनाबाट टाढा हुँदैछ । नैतिकता र ईमान्दारीताको पथबाट क्रमशः किन च्यूत बन्दैछ मान्छे ?

धर्मलाई परिवर्तनको बाधक ठान्नेहरुले भनिदिनु पर्यो हिजो समाजमा अन्याय थियो अत्याचार थियो समाज चरम जंगली थियो । विकासले सुसज्जित मात्र हात्र होईन चेतनाले समेत आजको जस्तो परिस्कृत थिएन तर हामीले पढेनौँ कुनै बावुले आफैँले जन्माएको छोरीलाई बलत्कार गर्यो । आफ्नै सहोदर दाजुभाईहरुबाट चेलीहरु असुरक्षीत हुनुपर्यो । साँझ विहान तथा एकान्त हिँड्न छोरीहरुलाई गाह्रो थियो । छोरी जन्मँदा समाजमा पश्चाताप हुन्थ्यो । आमावुवालाई पीडाबोध हुन्थ्यो   तर आजको परिस्किृत समाजमा हामी आधुनिक भनिएकाहरुले धर्मलाई परिवर्तन विरोधी चेतनाको रुपमा बुझ्यौँ । पुराना संस्कारहरुलाई आधुनिक विकासको बाधक ठान्यौँ कारण हामीलाई नांगै हिँड्न हतार थियो र आजको कानूनी राज्य प्रणालीमा हामी निबस्त्र मात्र होईन आधुनिकताका नाममा चरम जंगली हुन ढिला भैसकेको थियो । 

आज अरुका दुःखमा सहानुभुती खर्चने शव्दहरुको अभाव छ हामीसँग  । पीडामा मल्हम लगाउने होईन रमाउने अस्त्रहरुले सजिएका छौँ हामी । विवेकलाई झ्यालखानामा बन्धक बनाएकाछौँ  र हरेक घटनालाई सामान्यीकरण गर्दै सरलतामा ढालिदिन्छौँ र नजर अन्दाज गछौँ । साँच्चै आज हाम्रो सम्वेदना साँघुरिएको छ ।

छोरीलाई समाजमा जन्मन निषेध गरेका छौँ । छोरी गर्भमा आएको चाल पाउने वित्तिकै आधुनिक भनिएका हामीहरुले भित्रै हत्या गरिदिन्छौँ । हुर्केकी छोरीचेली घरबाहिर बाहिर निस्कन सधैँ डराउँनु पर्छ । घरमा बस्दा आफन्तबाटै जोगिन गाह्रो पर्छ  । साँच्चै नै छोरीहरुको अवस्था दिनप्रतिदिन दयनीय र जर्जर बन्दैछ हाम्रो समाजमा । 

छोरीहरुले बोलेको मात्र होईन लगाएको र खाएको समेत चर्चा हुन्छ । टिकाटिप्पणी हुन्छ ।  कामबाट फर्कँदा ढिला भयो घरभित्र अनेक प्रश्नको सामना गर्नुपर्छ । समाजमा जान्न बुझ्ने भयो भने तथा निर्धक्क कुरा राख्यो भने पोथी बासेको उपमा भिर्नु पर्छ । सधैँ भरि पिल्सिएर गुम्सिएर तथा अत्याचारले थिचिएर  र पीडा पैतालाले कुल्चिएर बस्नु पर्छ छोरीहरुले । 

आधुनिक समाजमा छोरी विभेदको श्रृङ्खला घरबाट नै सुरु हुन्छ । पितृसतात्मक जाँतोमा छोरीहरु मात्र होईनन् आमा, भाउजुरवुहारी तथा सम्पूर्ण नारी जाती उत्तिकै प्रताडीत छन् हाम्रो समाजमा । 

हिजो सतिका नाममा जिँउदै जलाईएका नारीहरु आज पनि स्वतन्त्र र उन्मुक्त  छैनन् । आज पनि बोक्सिका नाममा जिउँदै जल्न विवस छन् । मलमुत्र खुवाईएका छन् । चरम यातन दिएर अंग भंग बनाईएका छन् अत्यन्तै पीडादायी जीवन जीउन बाध्य छन् सृष्टिका पर्याय नारी जातीले । 

उमेरमा नै श्रीमान्को मृत्यु भयो भने जीवनभर विधवा बन्न बाध्य छन् । अझै चुल्हो, चौको नाघेर बलेसीको घेरा नाघेर बाहिर आउन सकेका छैनन् । घर समाजबाट अपहेलीत भएर दिनरात पीडाका नुनीला आँशु पिएर बाँच्न विवस छन्  । कहिले पितृसतात्मक सोँचको साँघुरो घेराबाट मुक्त हुन्छन् हाम्रा दिदीवहिनी, आमा अनि भाउजु वुहारीहरु ?

पुरुष शिक्षीत भयो भने उ आफैँ मात्र शिक्षीत हुन्छ । नारी शिक्षीत भई भने उसले परिवारलाई नै दिक्षीत बनाउँछे  तर आज हाम्रो समाजमा छोरा निजी विद्यालय भर्ना गर्दा छोरीलाई सामूदायीक विद्यालयमा थन्क्याउने र शैक्षिक हिसावले पनि विभेद गर्ने र व्यहोर्नुपर्ने प्रचलन घटेर होईन झनै बढेर गएको छ । 

अनेक हिंसा, यातना र पीडादायक जीवन सहन नसकेर घरबाट लखेटिने समाजबाट दपेटिने मात्र होईन त्यही कारणबाट आत्महत्या गर्न बाध्य हुने महिलाहरुको सख्या दिन प्रतिदिन बढ्दै छ समाजमा । 

समाज हिंस्रक बन्दैछ । मान्छे पशुतुल्य हुँदैछ । यौन आशक्तिले मान्छे अन्धो भएको छ । विवेक विहिनताको पराकाष्टा नाघेर आफ्नो छोरी छुट्याउने चेतना समेत गुमाई सकेको छ आजको परिस्कृत मान्छेले  । 

संसारमा पुरुषले गर्न सकेका कामहरु महिलाले पनि गरेका छन् । राज्यको उपल्लो निकायमा पुगेका छन् । शासन सत्तामा आफ्नो पहुँच सुनिश्चित गरेका छन् । नेपालमा पनि महिलाले पुरुषले सरह नै राजनीतिक व्यवस्था र समाज सुधारको आन्दोलनमा श्रम खर्चेका छन् । शासन देखि प्रशासन सम्म महिलाले योग्य नेतृत्व गर्न सक्ने अवस्था छ । शैक्षिक चेतनाको हिसावले उन्नत हुँदा हुँदै पनि अनेकन अन्याय अत्याचार र दुराचारको सिकार बन्नु परिराखेको छ । 

कुल जनसंख्याको आधा हिस्सेदार मात्र होईन बर्तमान विकासका साँझेदार तथा चेतनाको सम्वाहक नारी जातीको सम्मान गर्ने एवम् समाजका हरेक क्षेत्र, तह र तप्कामा महिलाको उपस्थिती सुनिश्चितताको लागि रचनात्मक भूमिकाको जरुरी छ । 

समाजका हरेक व्यक्तिले आ–आफ्नो ठाउँबाट नारीलाई सम्मान गर्ने र स्वतन्त्रतापूर्वक जन्मन र जीउन पाउने अवस्था सुरक्षित गरिदिने हो भने समुन्नत समाज निर्माण हुन समय लाग्ने थिएन ।

अतः छोरीलाई हेलाँहासो होईन उचित मायाँ र सद्भाव दिऔँ समाजलाई वास्तवमा नै  उन्नत बनाऔँ ।  
Published On http://www.nepalpationline.com/nepalese-women?pseudo_name=nepalese-women