Welcome to My Blog!

अक्षर काका

मैलो शरीर । झुत्रेझाम्रे । चप्पल लगाएका । कालो वर्ण । दायाँ हातमा भुसेचुल्हो र त्यसमाथि चियादानी बसालेका र तारले बाँधेर झुन्ड्याएका । बायाँ हातमा बाल्टी, त्यसमाथि सत्तरी असीवटा प्लास्टिकका गिलाँस, दुई चारवटा कागती, बिरे नुनको धुलो हालेको बट्टा, स्टिलको कागती निचोर्ने र चिया छान्ने जाली राखेका ।

प्लास्टिकको गिलासमा उनले अलिकति बिरे नुन र थोरै कागती निचारेर हाले र त्यसमाथि चियादानीबाट चिया खन्याए र भने –“दाइ ल लिनुहोस् चिया”,
मैले चिया समाउँदा नसमाउँदै उनले अरू तीनवटा कपमा चिया खन्याए । उनले यसरी चिया बेच्न थालेको १५ दिन जति भयो । बिहान सात नबज्दै चुच्चेपाटीदेखि जोरपाटीसम्म फेरो मारिसक्छन् । “सात बजेसम्म पचास कप जति चिया बेच्छु होला”, उनले थपे ।

उनलाई यसरी देख्न थालेको त्यस्तै छ सात दिन भयो होला । त्यसबीचमा कुरा गर्न मन त पहिले पनि लागेको हो तर, संयोग मिलेको थिएन ।

आज बिहानै भेट भए उनी ।

“दाइ मसँग कुरा गर्नुहुन्छ ?”, एक घुट्को चिया नपिउँदै मैले उनलाई सोधेँ ।

“हुन्छ नि, तर के कुरा गर्नु ?”, उनले बडो टिठ लाग्ने गरी भने । एक हातले कागती निचोर्दै थिए । निचोरिएको कागती झैँ अमिलो पारे अनुहार पनि । चिया बेच्न त हतारै थियो र पनि टुसुक्क बसे र बेलिबिस्तार लगाउन थाले ।

० ० ०
उनको नाम राजु रोक्का हो । अहिले ३३ वर्षका पुग्न लागे । बारा पुर्ख्याैली घर भए पनि उनी काठमाडौंमै जन्मिए ।

आफूले दुःख पाए पनि परिवारलाई दुःख नकटाउने ठानेर उनका बाबुले परिवारलाई काठमाडौं ल्याए ।

काठमाडौंको बाबा बोर्डिङमा पढ्थे उनी । तर, उनी अलि ‘बदमास’ निस्किए । खराब संगतमा लागे । पढ्नभन्दा अर्थोकै गर्न रुचाउँथे उनी । त्यसैले कक्षामा कहिल्यै सजिलै उत्तीर्ण भएनन् । जेनतेन कक्षा नौसम्म पढे ।

साथीहरूको लहैलहैमा उनले चुरोटका साथै गाँजालगायतका लागुपदार्थ पनि प्रयोग गर्न थाले । सुरुमा साथीभाइको देखासिकीमा चुरोट खान थालेका उनी हुँदाहुँदै लागु पदार्थको अम्मली बने । करिब दस वर्ष उनी लागुपदार्थको दलदलमा फसे । पढाएर ठूलो मानिस बनाउने बाबुको सपना लागुपदार्थको अँध्यारोमा हरायो ।
छोराको भविष्य सपार्ने सपना देखेर उनका बाबुले परिवारलाई बाराबाट काठमाडौं ल्याएका थिए । तर, भइदियो त्यसको ठीक उल्टो । छोरो कुलतमा फसेपछि परिवार तनाबमा पर्ने नै भयो । सबैभन्दा बढी चिन्तित बन्न पुगे उनका बाबु । उनी भन्छन्, “मेरै चिन्ताका कारण उहाँ बित्नु भयो ।”

बाबुको मृत्युपछि पनि उनको मति सुध्रिएन । “बरु मृत्युबाट छुड्कारा सजिलै मिल्थ्यो होला तर मैले लागुपदार्थको कुलत त्याग्न सकिन”, उनले त्यति बेलाको अवस्था सम्झँदै भने ।

‘नर्पिन’, ‘डाइजिपाम’, ‘पेनागन’, ‘एविड’लगायत मनोद्दीपक पदार्थ नै उनका प्रिय साथी बन्न पुगे । ती नहुँदा उनलाई छटपटी हुन्थ्यो । तीब्र चिटचिटाहट हुन्थ्यो । वरपर अन्धकारमात्र देखिन्थ्यो । उनी मरेतुल्य हुन्थे ।

लागुपदार्थ खरिद गर्न उनले बाबाको ज्वारीकोट उधारे, आमाको कन्तुर पनि फोरे । घरका भाँडा वर्तनदेखि आमाको गरगहनासम्म उछिट्टयाए । उनले लागुपदार्थ सेवन गर्न सुरु गर्दा एउटा ट्याब्लेटको २५ रुपैयाँ पथ्र्याे रे । तर, अहिले त्यस्तै ट्याब्लेटको १६ सय रुपैयाँसम्म पर्छ रे ।

बेचबिखन गर्ने गिरोहले रक्सौलदेखि लागुपदार्थ ओसार्ने उनी बताउँछन् ।

“त्यहाँबाट दुई सयमा ल्याएर यहाँ १६ सय रुपैयाँसम्ममा बेच्छन्”, उनले भने ।
लागुपदार्थको दुव्र्यसनमात्र होइन उनमा ‘दादागिरी’को चाहना पनि झांगिन थाल्यो । यता कुलतले बिग्रिँदै थिए उता उनी कुटपिट र झैझगडामा पनि सरिक हुन थाले ।

“झगडा नपरेको र कुटाइ नखाएको त दिनै हुँदैनथ्यो, त्यसक्रममा कतिलाई धुलाइ हानियो कति कुटाइ खाइयो त्यसको कुनै हिसाबै छैन”, उनले अगाडि भने ।

उनी दुव्र्यसनीको सानोतिनो नाइकेजस्तै भए । त्यस्तै उनले एकदिन एउटा समूहलाई थर्काए, “यो मेरो टोल हो हिरो बन्छस् ?” त्यो पाकेटमार समूहको नाइके परेछ । भोलिपल्ट आएर गाला चिर्दियो ।

गालाबाट ह्वालह्वाल्ती रगत बग्न थालेपछि उनी आत्तिए । के गरौँ, कसो गरौँ, भयो । “अघिल्लो दिन झ्यापको तालमा भनेको थिएँ, भोलिपल्ट नसोचेको आक्रमण भयो, त्यसपछि भाइहरूले थाहा पाएर अस्पताल पुर्याएछन् र बाँचे”, त्यतिबेलाको सम्झना गर्दै भने ।

० ० ०
कुनै हालतमा लागुपदार्थको पासोबाट बाहिर आउन नसक्ने भएपछि उनकी आमाले सहारा लिइन् सुधार केन्द्रको । उनका चार दुव्र्यसनी साथीहरू मरिसकेका थिए । तीमध्ये धेरैको ‘ओभर डोज’कै कारण मृत्यु भएको थियो । त्यत्तिकै छोडिदिए सायद उनको हविगत पनि भिन्न हुँदैनथ्यो । आमाको मन न हो, उनलाई गुमाउन चाहिनन् र उनी पुर्याइए रिचमन्ड आस्था सुधार केन्द्रमा ।

पटकपटक गरी उनी त्यहाँ दुई वर्ष जति बसे । सुधार केन्द्रमा पुग्दा उनलाई कैयौँ पटक त्यहाँबाट भाग्न मन लाग्यो । उनले बन्धनमा परेजस्तो भयो ।

“सुधार केन्द्रमा पुर्याइएपछि पनि म सुरुमा त सुध्रिइन । धेरै पटक भागेँ । जति पटक भागे पनि आमा र अरू आफन्तले सम्झाउन छाडेनन्”, उनले पुराना कुरा सम्झे ।

सुधार केन्द्रमा लगेपछि जिजीबिषा बलियो हुन थाल्यो । सुधारगृहमा अनेक काममा लगाउँथे । विभिन्न प्रेरणादायी कुरा गर्थे । त्यसले उनलाई कुलतबाट छुट्कारा पाउन निकै सहयोग पुर्यायो ।

० ० ०
सुधार केन्द्रबाट बाहिर निस्किएपछि उनी छाँगाबाट खसेजस्तो भए । उनले सम्झिए – कहाँ छोडेर आएँ मैले मेरो बालापन, पढाइ, यौवन र त्यसबीचका खुसीहरू ।

धत् ! कुलतले सबै थोक गुमाइसकेछु । हुन पनि हो, सम्पत्ति मात्रै होइन उनले कुलतकै कारण बाबु गुमाएका थिए । परिवारलाई आँसुको कुवामा डुबुल्की मार्न बाध्य बनाएका थिए ।

झसंग भए उनी र प्रण गरे – अब विगत बिर्सिएर बाँच्ने प्रण गर्छु । “कुलतमा नफसेको भए कार चढेर हिँड्ने सामथ्र्य बटुल्थेँ होला”, उनलाई लागेको पछुतो मसँग पनि व्यक्त गरे ।

त्यसो त उनका केही साथी कार चढेर हिँड्छन् । देखेर गिज्याउँछन् कि भन्ने उनलाई लाग्छ । अर्कोतिर सँगै लागुपदार्थ प्रयोग गर्ने दुव्र्यसनी अकालमा मरेर गए । तर, उनी त बाँचेका छन् । त्यसैमा खुसी लाग्छ उनलाई ।

० ० ०
बिहे गरेका छन् । आमा पनि बुढी भइसक्नु भएको छ । उनी बिहान डुल्दै चिया बेच्छन् । दिउँसो गाढामा तरकारी बेच्छन् । दुवैमा मनग्ये आम्दानी हुन्छ ।

नौ महिनाकी छोरी छे ! पत्नीले तिनैको स्याहारसुसार र आमाको हेरविचार गर्छिन् । निभ्नै लागेको जिन्दगीको दियोमा वर्तन थपे झैँ भएको छ । भन्छन्, “हिजो परिवारलाई धेरै दुःख दिएँ आज हँसाउने र खुसी बनाउने प्रयत्न गर्दैछु ।”

लागुपदार्थको सेवनका कारण पढाइ, सम्पत्ति गुमाएको र जीवन बिग्रेकोमा भन्दा पनि उनलाई ज्यादा पीर बाबुलाई गुमाएकोमा लागेको रहेछ । “मृत्यु भन्दामाथि त को हुन्थ्यो होला र तै पनि मेरो चिन्ता नथपिएको भए उहाँ केही वर्ष अझै बाँच्नु हुन्थ्यो कि ?”

अहिले बाबुको जिम्मेवारी आफ्नै काँधमा आएपछि बल्ल उनले त्यो जिम्मेवारी महसुस गरेका छन् । “मेरी पनि स्यानी छोरी छे, बिहान उसैको मुख हेरर काममा हिँड्छु । अझै कर्तव्यबोध हुन्छ,” उनले भने ।

पुख्र्याैली घर तराई जाँदा हातमा चिया बेच्दै हिँडेको देखेर उनले त्यसैको सिको गरेका रहेछन् । काठमाडौँमा कसैले त्यसरी चिया बेचेको नदेख्दा उनलाई सुरुमा त अप्ठेरो लागेको थियो तर बिस्तारै बानी परेको उनी बताउँछन् ।

“दैनिक चार पाँच समयसम्म कमाउँछु । भाडा पनि तिर्नु पर्दैन । जति कमाउँछु पत्नीको हातमा लगेर राखिदिन्छु र ऊ पनि खुसी हुन्छे”, उनले थपे । “बुझ्नु भो अचेल त ग्राहकहरु राजु कतिबेला हातमा चिया लिएर आउँछ भनेर पर्खन थालेका छन्,” उनले मुस्कुराउँदै भने ।

गाउँघरका साथीभाइ कमाउनका लागि विदेश हिँडेको देख्दा उनलाई दुःख लाग्छ । उनी भन्छन्, “इमानदार भएर काम गर्ने हो भने विदेशमा कमाउने पैसा नेपालमै कमाउन सकिँदो रहेछ । परिवारसँग बस्न पाइने । सुख, दुःख साट्न पनि पाइने किन जानु विदेश ?”