छठ पर्व धुमधामका साथ मनाइने गरिन्छ । छठ पर्व मनाउनेहरु पोखरीका डिल र नदीको किनारअस्ताउँदो सूर्यलाई अर्ध दिने गर्दछन् । भगवान् सूर्यको पूजा आराधना गर्ने यो पर्व विधिवत्रुपमा कात्तिक शुक्ल चतुर्थी तिथि देखि सुरु भएर सप्तमी तिथी सम्म मनाइन्छ ।
अत्यन्त निष्ठा एवम् पवित्रताका साथ यो पर्व मनाउनुपर्ने भएकाले भगवान् सूर्यको पूजा गर्ने व्रतालुले कात्तिक शुक्ल चतुर्थीका दिन शरीरलाई पवित्र बनाउने उद्देश्यले विधिवत् रुपमा स्नान गरी अरुवा अरुवाइन खाने गर्छन् । पञ्चमी तिथिमा दिनभर उपवासमा बसेर साँझको समयमा नयाँ माटोको चुलोमा खिर पकाएर पूजा गरी प्रसादका रुपमा व्रतालुले ग्रहण गरी परिवारका अन्य सदस्यलाई प्रसादका रुपमा वितरण गर्ने गरिन्छ । यस विधिलाई ‘खरना’ भन्ने गरिन्छ । त्यसपछि, सप्तमी तिथिमा पोखरीको डिल, नदीको किनारमा पूजाका सामग्री राखेर अस्ताउँदै गरेको सूर्यलाई अर्घ अपर्ण गरिन्छ र भोलिपल्ट सप्तमी तिथिमा उदाउँदै गरेको सूर्यलाई अर्घ अपर्ण गरेपछि विधिवत् रुपमा पर्व सम्पन्न हुन्छ ।
भगवान् सूर्यलाई अर्घ अपर्ण गर्ने व्रतालुलाई पञ्चमी तिथिका दिनभर उपवासमा बसेर साँझ मात्र प्रसाद ग्रहण गरेर पुनः सुरु भएको उपवास सप्तमी तिथिको बिहानसम्म अर्थात् कम्तीमा ५० घन्टासम्म उपवासमा बस्नुपर्ने हुन्छ ।
यस पर्वमा भगवान् सूर्यलाई प्रसादका रुपमा ठेकुवा, भुसुवा, केरा, मिठाइ, उखु, नरिवल, पान, सुपारीलगायतका प्रसादका सामग्री नयाँ माटोको भाँडो र बाँसको टोकरीमा राखेर सूर्यदेवलाई अपर्ण गरिन्छ ।
यो एकपल्ट सुरु गरेपछि प्रत्येक वर्ष गर्नुपर्ने हुन्छ । खासगरी मनोकामना पूर्ण भएपछि यो पर्व सुरु गर्ने गरिन्छ । ‘आरोग्य भास्करदिच्छेत’ मूल उद्देश्यका साथ मनाइने गरिएको यस पर्वमा कतिपय व्रतालुले परिवारको कल्याण, सन्तान प्राप्तिका साथै विभिन्न प्रकारका राखेका मनोकामना पूरा भएपछि सुरु गरेका हुन् ।
यो पर्वका व्रतालु महिला वा पुरुष हुन सकिन्छ । पर्र्व मनाउने परिवारका कुनै व्यक्ति उपवासमा बस्न नसक्ने अवस्थामा छन् भने जोकोही व्रतालुले तिनीहरुको प्रसाद लिएर सूर्यलाई अर्पण गर्न सकिनेसमेत सुविधा रहेको छ ।
धार्मिकग्रन्थ पुराणमा उल्लेख गरिएको छ, “सौँनक ऋषिले सुतजीसमक्ष पृथ्वीमा थुप्रै मानिस रोगले ग्रस्त, कतिपयलाई सन्तान छैन यस्ता व्यक्तिको कल्याणका लागि कुनै उपाय छ कि छैन भनेर जिज्ञासा राख्नुभयो ।
सो अवसरमा, उहाँले प्राचीनकालमा एक दुष्ट क्षेत्रीय राजा यक्षमा रोगबाट पीडित थिए । एक ब्राह्मणको सल्लाहमा उहाँले सूर्यदेवको विधिवत् नियमानुसार चार दिनसम्म विधिवत् रुपमा छठ पर्वका रुपमा पूजापाठ गरेपछि सो रोगबाट मुक्ति पाउनुभयो । त्यसपछि, यो पर्वले विधिवत्रुपमा सुरु भएको विश्वास गरिन्छ ।
यसरी मनाइन्छ छठ (फोटोफिचर)
No comments:
Post a Comment